Uyku bilim dünyasının yüzyıllardır çözemediği fenomenlerden biri, konu hakkında ne kadar az bilgimiz olduğunu keşfettikçe hayret etmemek imkansız bir hal alıyor. Mesela tüm hayvanların uyuyup uyumadığı bile bilinmemekte. Memeliler için uykunun bir zorunluluk olduğunu biliyoruz, ama bu zorunluluk nereden kaynaklanıyor? Fiziksel dinlenmeyi sadece uzanarak, zihnimizi kapamadan da gerçekleştirebiliriz. Beyin aktivitelerinde
uyku sırasında değişimler olsa bile
sinir sistemimiz (bilindiği kadarıyla)
uyku sırasında uyanıklıktan kritik ölçüde farklı bir şey yapmıyor.
Tarihte kimi biliminsanı bunu geçmiş koşullara bağlamış, memelilerin yeryüzünde azınlıkta olduğu dönemlerde avcı sürüngenlerden uzak durabilmek için kendilerini bir şekilde paralize etmeye yönlendirdiklerini, bunun da günümüzdeki
uyku durumunun başlangıcı olduğunu söylemişti. Bugün ise olaya daha nörolojik bir bakışla yaklaşsak bile cevaplarımız kısıtlı.
Uyku aslında atalarımızdan bize miras kalan bir “hata” mı? Bu cevapla mı yetinmeliyiz yoksa hala kazımaya değer şeyler var mı?
Cevaba hala uzağız ama Freiburg Üniversitesi’nden Dr. Christoph Nissen uykunun
ruh hastalıkları ile mücadele konusunda beklenmedik etkileri olabileceği fikrine yaklaşmış durumda. Nissen ve grubu yaptıkları araştırmalarda sağlıklı bir zihin fonksiyonu için uykuya gereksinim duyduğunu gösteriyor.
2003 yılında ortaya atılan sinaptik homeostasis teorisine göre gün içinde beynin topladığı bilgiyi özümseyebilmesi için bir “dinlenme” sürecine girmesi gerekiyor. Araştırmada bulunan şaşırtıcı kısım ise depresyon geçiren bireylerde bir
gece uykusuz kalmanın şaşırtıcı bir şekilde tedavi edici bir etki yaratması.
Nissen’in araştırmasında majör depresyon tanısı konmuş bireylerde bir gecelik uykusuzluğun ardından depresyon semptomlarında %60’a varan azalma görülmüş. Çok sık kullanılmayan “tedavi amaçlı uykusuzluk” tedavisi uzun süredir tartışılan bir konu ama Nissen’in grubunun bulguları şimdiye kadar elde edilmiş en radikal sonuçlardan biri.
İlgili derleme makalede Nissen ve ekibi, uykusuzluğun sinaptik plastisite dinamiklerini değiştirerek depresyon eğilimini etkilediği tahmin ediliyor.
Anlaşılan o ki uykusuzluğun beynin yeni ve
eski bilgileri özümseme üzerin uyguladığı kesinti, konu depresyon olduğunda olumlu etkilere kapı açabiliyor. Elbette bu bulgular her kötü hissettiğimizde uykusuz kalmamız gerektiği anlamına gelmiyor, zira uykusuzluğun tedavi edici etkisinin tam olarak belirlenmesi için aylar sürecek araştırmalar lazım. Ancak açılan bu yeni sayfa uykunun cevapsız satırları bol kitabında
ilginç bir başlık oluşturacağa benzemekte.
KAYNAK :
https://www.theguardian.c...nd-learning-study-reveals
