İnsanın Zihnini ve Psikolojisini Allak Bullak Eden, En Meşhur 12 Sosyal Deney

1. 1. Metroda keman deneyi

   

   Dünyanın en ünlü kemancılarından Josh Bell, 3.5 milyon değerindeki kemanını Washington'da bir metroda çalmaya başladı. Normalde konser biletleri 100 dolardan satılan kemancı akşama kadar sadece 32 dolar kazanabildi.

2. 2. Küçük Albert deneyi

   

   Pavlov'un Köpeği deneyinin insan versiyonu. 1920 yılında John B. Watson Albert adındaki bebeğin yanına beyaz bir fare koydu. Bebek önce fareden hiç korkmadı. Daha sonra, ne zaman fareye dokunsa odada korkunç gürültüler yankılandı. Albert daha sonra fareye asla dokunmamaya başladı.

3. 3. Değişim Körlüğü

   
   
   İnsanların ani değişimleri fark edemediklerini, fark etseler bile kendilerinden emin olamadıklarını kanıtlayan bir test

4. 4. Halo etkisi deneyi

   

   Genç ve yakışıklı bir erkeğe yazılı bir metin verildi. Çocuk bu metni önce gayet neşeli bir edayla sonra da melankolik ve itici bir tavırla okudu. İlk videoyu izleyen kızlar çocuğu çekici bulurken ikinci videoyu izleyen farklı bir gruptaki kızlar çocuktan hoşlanmadı. Oysa, metin de çocuk da aynıydı.

5. 5. Canavar deneyi

   

   Bu adı almakla haklı, etik olmayan deney. Wendell Johnson adlı psikolog yetimhaneden çocuklar üzerinde bu deneyi gerçekleştirdi. İki gruba ayırdığı çocuklardan ilk gruba sürekli sevgi ve ilgiyle yaklaştı. Onlara iyi davrandı. Diğerlerini ise hor görüp hakaretler etti. Bağırıp korkuttu. Amacı, pozitif eğitimin önemini kanıtlamaktı ancak ikinci gruptaki çocukların çoğunda ömür boyu geçmeyecek travmalar oluştu. Bazıları kekeme kaldı, bazılarıysa bir daha konuşamadı.

6. 6. Asansör deneyi

   
   
   1960larda bir komedi programından yola çıkılarak yapılan deneyde sürü psikolojisi denen şey resmen kanıtlanıyor.

7. 7. Robbers Mağarası Deneyi

   

   11'er kişilik, erkek çocuklardan oluşan iki grup kamp için bir bölgeye yerleştirildi. Grupların uzun süre birbirlerinden haberi olmadı. Daha sonra deneyi yapanlar çocukları tanıştırdı. Grup psikolojisi yüzünden birbirlerine soğuk davrandılar. Aralarında müsabakalar yapıldığında sürekli kavgalar ve şiddet olayları çıktı. Aynı ortamda yemek yemeyi bile reddettiler. Daha sonra oyunlar birlikte çalışma ve işbirliği temalı olmaya başladı. Bunun sayesinde çocuklar birbirleriyle arkadaş oldular ve evlerine aynı otobüsle döndüler.

8. 8. Kayıp çocuk deneyi

   

   Çok kalabalık bir dükkanın çeşitli yerlerine kayıp bir çocuğun ilanı yapıştırıldı. Bazıları dikkatlice, bazıları öylesine bakarken bazılarının da umrunda olmadı. Ancak, hemen hiçbiri resimdeki çocuğun aslında dükkanın önünde beklediğini fark edemedi.

9. 9. Stanford Hapishanesi deneyi

   

   En ünlü psikolojik deney. 1971 yılında yapılan deneyde deneklerin bir kısmı gardiyan bir kısmı da mahkum olarak bir hapis ortamı oluşturuldu. Kısa süre içinde gardiyanlar mahkumlara kötü davranmaya başladı ve nihayetinde mahkumlar da isyan etti.

10. 10. Yoldan geçenler deneyi

    

    Eğer birinin başı dertteyse ve çevrede çok az insan varsa başı dertte olan kişinin yardım alması daha kolaydır. Londra'da çok yoğun bir caddede yapılan deneyde bu kanıtlandı. Kalabalık caddede çoğu kişi "Nasılsa başkası yardım eder" diye düşünerek problem yaşayan kişiyi es geçti.

11. 11. Piyano basamaklar

    

    Volkswagen'in Stockholm metrosunda yaptığı deneyde merdivenlerden bir kısmı piyano tuşlarına dönüştürüldü ve bastıkça ses geliyordu. O gün, merdivenleri kullananların sayısı normalden epey fazla oldu.

12. 12. Carlsberg sosyal deneyi

    
    
    Her şey videoda açık.

    Siz o sinemada olsanız ne yapardınız?

    Sevgilimi/Eşimi de alıp basar giderdim Korkmazdım ve otururduk