Dünyanın İlkleri Arasından 27 Tane İlk İcat
İlkler özel ve güzeldir bu nedenle de unutulmaz ancak diğer yönüyle acemi olma halidir. Dünyada ilk olarak icat edilenler arasından 27 tanesi ve tarihçeleri.
1. İlk Gözlük
Yaşam kalitesini artırarak görme bozukluklarını gidermesi açısından gözlüğün insanlığın gelişimine oldukça önemli bir katkısı olan gözlük ilk kez 1280 yılında İtalya’da yapıldı. İlk gözlükçü dükkanı ise 1783'de Philadelphia'da açıldı.
2. İlk Bilgisayar
John Mauchy ve Presper Eckert 1946 yılında ilk elektrikli bilgisayar ENIAC isimli bilgisayardır. Yapımı 4 yıl sürmüştür. Bu devasa bilgisayar 10.000 dolara bile alıcı bulabiliyordu. 167 metrekare alana sığan ENIAC adlı bilgisayar, 30 ton ağırlığa sahipti. Maliyeti ise yaklaşık 500 bin dolardı. Bir saniyede yapabileceği toplama işlemi akümülatör başına 5000 adetti. Saniyede 385 çarpım, 38 de bölme veya karekök alma işlemi yapabiliyordu. Geçici hafızasında sadece 200 sayıyı saklayabiliyordu. Bilgisayar sürekli çalışmak durumunda idi ve altı operatör tarafından programlanıyordu. Programlama yöntemi ise elle takılıp çıkarılan fişler, kablolar ve kumanda edilen düğmelerdi. ENIAC ağırlıklı olarak hava tahminlerinde, atom enerjisi hesaplamalarında, kozmik ışın çalışmalarında, termal tetikleme,rastgele sayı bulunmasında, rüzgar tüneli dizaynında ve diğer bilimsel araştırmalarda kullanıldı. 1951 yılından sonra ise endüstriyel amaçlı olarak kullanıldı. ENIAC, 8 yıl boyunca (1947-1955) hizmet verdi. 14 Şubat 1947′de basında tanıtılan bu ilk elektronik bilgisayar, 2 Ekim 1955 yılında fişten çekilerek tarihteki yerini aldı. ENIAC’ın parçaları şu anda Washington’daki Amerikan Ulusal Müzesi’nde sergileniyor.
3. İlk Denizaltı
Dünyanın ilk denizaltısı 1719 yılında Mimar İbrahim Efendi tarafından “Tahtelbahir” adıyla yapıldı. Bu buluş Seyyid Vehbi’nin Sürname-i Hümayun adlı kitabında anlatılıyor. Bundan yüz yıl sonra Sultan 2. Abdulhamid tarafından yaptırılan denizaltı da ilk torpido atabilen denizaltısı oldu.
4. İlk Defa Sinüsün Kullanılması
Devrinin en önemli astronomlarından ve matematikçilerinden olan Battani (858-929), 10.yy’da sinüs ile hesaplar yapmaya başladı. Sinüs, kosinüs, tanjant, kotanjant, sekant ve kosekantı gerçek anlamda ilk defa kullanan bilim adamının Battani olduğu söylenmektedir. Battani, çalışmaları sırasında bazı temel trigonometrik bağıntılara ulaşmış ve bunları astronomik hesaplamalarda kullanmıştır.
5. İlk Defa Sıfırın ve Logaritmanın Kullanılması
780 yılında Özbekistan’ın Karizmi kentinde doğan Harezmi'nin Kitabül-Muhtasar fi Hisabil-Cebr vel-Mukabele kitabıyla dünya sıfırı tanımıştır. Sıfırın kullanılması, matematik tarihini sarsan bir olay olmuştur. Çünkü sıfır yalnızca bir rakam değil, aynı zamanda yeni hesaplama usullerine ve bilimsel yeniliklere yol açan bir kapıdır. Bugünkü pozitif ve negatif sayılar fikri ancak sıfırın icadıyla ortaya çıkmış, birçok teorem ve işlem sıfır kullanılarak geliştirilebilmiştir. Artık sıfır kullanmadan bir işlem yapmak neredeyse imkansız. Müslüman icadı olan sıfır ilk kez Harezmi tarafından miladi 830 yılında açıklanmıştır. Ancak Batı, bundan 250 yıl sonra Harezmi'nin kitabının batı dillerine tercümesiyle sıfır rakamını öğrenebilmiştir. Batı dünyasına Arap rakamları olarak bilinen 0 dahil 10 adet sayıyı tanıtan, papalığın matematikçisi Gebert olmuştur. Bugün Almancada "ziffer", İtalyancada "zenero", Fransızcada "zero", ve yine İngilizcede "zero" , Arapça "sıfr"ın tercümeleridir.
6. İlk Pascal Üçgeni
Pascal üçgeni binom açılımındaki katsayıları bulmaya yarar. Pascal'ın bu üçgeni olasılıklar kuramında da ustalıkla kullanılır. Bu üçgen biyolojideki uygulamalar matematik istatistik ve pek çok modern fizik konularında uygulama alanı bulur.Ve bu üçgen Pascal bulmadan tam 400 sene önce Ömer Hayyam tarafından keşfedilmiştir.İran da halen daha Ömer Hayyam Üçgeni olarak söylenir
7. İlk Logaritma Cetveli
1614 yılında iskoç Napier tarafından bulunan cetveldir. John Napier tarafindan, bu konuda "Minifici Logaritmorum Canonis Descripto" (bir logaritma cetveli tanımı ve iki ayrı trigonometri ile bütün matematik hesaplarında kolay ve çabuk kullanılmasına genel açıklaması); adli, zamanın bilim dili olan Latince olarak kaleme alınmış eser, ilk kez 1614 yılında Edinburg şehrinde yayınlandı. Böylece logaritma adını da John Napier koymuştur.
8. İlk İnternet ve İlk E-mail
1958 yılında Amerikan ordusunun kendi arasında haberleşmek için kurduğu ağ ilk internet ağıdır. Daha sonra yaygınlaşan sistem, 70'li yıllarda halka açıldı. Fakat en büyük ilerleyişini 90'larda yaptı. MIT'den Leonard Kleinrock internet bağlantısının temelini biçimlendirmek için paket anahtarlar teorisini geliştirdi. MIT'den Lavvrence Roberts 1965 yılında çevirmeli Roberts 1966 yılında DARPA'ya katıldı ve ARPANET için kendi planını hazırladı. Burada ismi geçen ve geçmeyen vizyonerler ilk internetin kurucuları oldular. 1969 yılında ARPA kuruldu ve internet kavramı olarak kullanılmaya başlandı. ARPA başlangıçta 4 ayrı üniversitedeki ana bilgisayarlarla bağlantı halindeydi.
İlk e-mail 1972 yılında atılmış olup, Ray Tomlinson tarafından alındı.
9. İlk Defa Tanjantın Kullanılması
Ebu’l Vefa,10.yy’da matematiğe tanjantı getirdi. Ebu'l Vefa matematik sahasında özellike trigonometri üzerinde çalışmalar yapmıştır. Trigonometrinin altı esas oranı arasındaki trigonometrik ilişkileri ilk defa ortaya koymuştur. Bu oranlar günümüzde aynen kullanılmaktadır. Ebu'l Vefa Habeş el Hasib ve El Mervezi gibi önemli matematikçileri izleyerek tanjant ve sekant fonksiyonlarını tanımladı. Sekant kaşifi olarak genellikle Kopernik bilinirse de ünlü bilim tarihçilerinden Monte Candon ve Carra de Vaux'un araştırmaları sonucu bu buluşun Ebu'l Vefa'ya ait olduğu tespit edilmiştir.
10. İlk Mouse
Dünyadaki ilk mouse, 1964 yılında Douglas C. Engelbart tarafından tasarlanmıştır ve sadece tek bir doğrusal yönde hareket edebilmekteydi. İsimlendirme konusu ile ilgili ilk yayın olan 1965 yılı Bill English'in yayımında, "fare"; bir işaretleme aracı olarak "bilgisayar destekli ekran kontrolü" olarak geçmiştir
11. İlk Çamaşır Makinesi
Çamaşır makinesi 1908'de Alva John Fisher tarafından icat edildi. Makinenin içine yatay olarak yerleştirilmiş metal tambura kirli çamaşırlar konuluyordu. Tambur, elektrik yardımıyla döndürülüyor ve hareket sırasında çamaşırlar sürekli suyla temas ederek temizlenmiş oluyordu. İlk kurutuculu çamaşır makinesi ise 1924'te üretildi.1937 yılında Bendix Corporation adlı şirket ilk tam otomatik çamaşır makinesini üretti.
12. Ses Hızını Aşan İlk Uçak
1947’de Amerikan hava kuvvetlerine bağlı uçak ses hızını aşan ilk uçak oldu. Bell X-1, orijinal adıyla XS-1, müşterek National Advisory Committee for Aeronautics (NACA)(en)-USAF süpersonik araştırma projesi ve bu proje dahilinde ses hızını aşan ilk insanlı uçak
13. İlk Fotograf
1826 yılında Fransız Joseph Nicephore Niepce odasından çektiği doğa fotoğrafıdır. İlk kez deneyen Thomas Wedgwood'dur. Ancak denemelerindeki ışıklama süresinin çok uzun olması, oluşan görüntüdeki kararmayı durduramaması, üstelik oldukça genç sayılacak yaştaki ölümü 1840'da "fotoğraf"ın mucidi olmasını engeller. Fransa'dan Joseph Nicephore Niepce, Louis Jacques Mande Daguerre, Hippolyte Bayard, ve İngiltere'den William Henry Fox Talbot bu başarıya ulaşırlar.1813'de Joseph Nicepore Niepce ışığa duyarlı bir levha üzerinde, kalıcı görüntüler elde etmeyi başarır. Niepce'in görüntüsü sekiz saat boyunca ışıklanır. 1829'da benzer çalışmalar yapan Louis-Jacques-Mande Daguerre'la ortaklık kurar. Niepce, çalışmaları bir yönteme dönüşemeden vefat eder.1835 yılına gelindiğinde, birgün Daguerre ışıklanmış bir levhayı içinde kimyasalların bulunduğu bir kaba yanlışlıkla koyar. Birkaç gün sonra levhayı farkettiğinde, elde ettiği sonuçtan kendi adını vereceği yöntemi bulur. "Daguerrotype" adını verdiği bu buluş, 1839'de Fransız Bilimler Akademisi'nce resmileştirilir.
14. Mors Alfabesinin İlk Kullanılması
1832'de telgraf ile ilgilenmeye başlayan Samuel Morse tarafından 1835 yılında oluşturuldu. 1837'de kullanılmaya başladı. 1840 yılında patent için başvuruldu. İlk hat ABD'de Baltimore, Maryland ile başkent Washington arasında kuruldu. İlk mesaj incilden bir cümleyi içeriyordu, gönderim tarihi 24 Mayıs 1844 idi.Orijinal mors kodu kısa ve uzun sinyallerin kombinasyonunun bir sayıya karşılık gelmesinden oluşmuştu. Her sayı da bir harfe karşılık geliyordu. Ancak Morse'un bulduğu sistemin kullanımı kolay değildi. Asistanı Veil ile bu konu üzerine ortaklaşa çalışmaya başlayan Morse, bir süre sonra Veil'in önerdiği sistemin daha basit olduğuna ikna oldu. Veil'in sisteminde kısa ve uzun sinyallerin yanı sıra duraklamalar da kullanılıyordu. Bu sistem daha sonra Amerikan Mors Kodu olarak isimlendirildi.
15. İlk Bisiklet Modeli
Bisiklet tek bir mucit tarafından icat edilmemiş, tarih içerisindeki pek çok farklı çabanın bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Leonardo da Vinci'ye ait olduğu ileri sürülen 1492 tarihli bir bisiklet karalamasının 1960'larda Codex Atlanticus'a eklenmiş sahte bir çizim olduğu anlaşılmıştır. Binicisi tarafından itme gücü sağlanan, iki tekerli ve kanıtları tartışmalı olmayan ilk taşıt Alman Baron Karl von Drais de Sauerbrun tarafından icat edilmiştir.[2] Drais 1817 yılında aracı 14 km boyunca kullandı ve 1818 yılında Paris'te sergiledi.
16. İlk Asansör
Yolcu taşıyan ilk asansör, 1743 yılında Versailles Sarayı'nda, Kral XV. Louis'nin özel dairesinemonte edildi."Uçan iskemle" diye adlandırılan bu ilk asansör, bazı ağırlık dengeleriyle hareket ediyor ve insan gücüyle çalışıyordu. Bir iş merkezine yerleştirilen ilk asansör ise Elisha Graves Otis tarafından yapıldı. Buasansör, 23 Mart 1857 günü, New York'un Broadway semtinde beş katlı bir binaya takıldı.Daha önceleri yük taşıyan asansörler yapan Otis, aynı zamanda insan taşıyan ilk asansörleri de üretti. Asansör takılan ilk otel ise, New York'taki altı katlı "Fifth Avenue Hotel"dır. Asansör, 23 Ağustos 1859 günü Bostonlu O.Tuftb tarafından takıldı.
17. İlk Deniz Uçağı
İlk deniz uçağı 1910 yılında Fransız pilot Henri Fabre tarafından inşa edilmiştir.
18. İlk Metro
İlk metro Londra'da 1863'te açılan Londra metrosudur. 1863 yılında hizmete giren ve dünyada ilk olan Londra metrosu atlar tarafından çekilen ahşap vagonlardan oluşmaktaydı. Yeraltında olması nedeniyle penceresiz olan bu vagonlar yolcularda klostrofobiye neden olduğundan, daha sonra her birine pencere açılmıştır.
19. İlk Makine
M.Ö. 3500 yıllarında Sümerliler tarafından yapılan su çekme makinesi bilinen ilk makinedir.
20. İlk Televizyon
Televizyon 1923 yılında, John Logie Baird tarafından İngiltere'nin Hastings kasabasında icat edilmiştir. İlk televizyon görüntüsü ise yine Baird tarafından 1926 yılında yayınlanmıştır. Başlangıçta noktalar halinde ve titrek olan görüntülerin kalitesi Baird tarafından geliştirilmiştir. Baird'in televizyon sisteminde mekanik olarak döndürülen diskler kullanmasına karşın aynı dönemde Marconi - Emi sistemi gibi elektronik olarak işleyen rakip sistemler de üretildi. 1930'ların başında televizyon elektronik eşya olarak satılmaya ve geniş kitlelere hitap etmeye başladı.
21. İlk Helikopter
İsmin kökü yunanca heliko pteron yani hareketli kanatlar anlamından gelir. 1907 yılında Fransız Paul Cornu ilk motorlu helikopteri uçurdu.
22. İlk Daktilo
İlk yapılışı 1839'da Teroitli William Austin Burt tarafından gerçekleştirildi. Tipograf adı verilen bu makine elden daha yavaş yazıyordu. Bundan sonraki denemeler pek başarılı olamadı. Aradan 40 yıl geçtikten sonra Sholes 1868'de ilk pratik daktiloyu yaptı. Remington'un 1878'de yaptığı daktilo ise bir dikiş makinesinın üzerine yerleştirilmişti. Şaryo dikiş makinesinin pedalına benzeyen bir pedalla döndürülüyordu. Makine ise silik ve büyük harf yazabiliyordu. Bu mahsurlarının yanında büyük ve pahalı olması piyasaya sürülmesine engel oldu. Remington, Royal Smith gibi Amerikan firmaları yanında İtalyan Underwood-Olivetti, Alman Olympia, Adler ve Triumph ve İsveç Facit firmaları da daktiloların yapımında görülen çeşitli kusurları yavaş yavaş düzelterek bugün kullanılan daktiloya benzeyen makineler yaptılar.Sholes'in yaptığı makineyi inceleyen Thomas Edison, elektrikle çalışabileceğini söyleyerek üzerinde çalışmaya başladı. Edison, çubuğun elektromıknatısla hareket ettiği elektrikli daktilo makinesi yaparak 1872'de patentini aldı.
23. İlk Fotokopi Makinesi
İlk fotokopi makinesini 1938 yılında Amerikalı fizikçi Chester Carlson tarafından icat edilmiştir. 1960'lı yıllarda ABD'li Xerox firması tarafından fotokopi makinesi geliştirilmiştir. Carlson, tescil ofisinde asistan olarak çalıştığı sırada sürekli belge çoğaltıyordu. O dönemde belgeler elle yazılarak ya da fotoğrafı çekilerek çoğaltılıyordu. Carlson, bu konuya yoğunlaşarak elektrik ışığına maruz kalan nesnelerin görüntülerini yansıttıklarını keşfetti. Otomatik fotokopi makinesinin geliştirilmesi ise uzun yıllar aldı.
24. İlk Ampul
Ampul ile ilgili birçok çalışma yapılmıştır. Ampulün mucidi ise Sir Humphry Davy'dir. Fakat ampullerin ömürleri çok kısa olmuştur. İngiliz Joseph Swan ve Amerikalı Thomas Alva Edison, şaşırtıcı bir şekilde aynı yıllarda daha uzun ömürlü ampulü bulmuşlardır. Daha sonra Edison, 1880 yılında daha uzun süre dayanabilen ampulü yaptı. Edison'un yaptığı bu ampul 40 saat boyunca dayanabiliyordu.
25. İlk Aspirin
Aspirinin ortaya çıkması, kimyager Felix Hoffmann'ın 1897’de saf asetilsalisilik asit (ASA) üretmesiyle mümkün olmuştur. ASA, ağrı kesici ve ateş düşürücü olarak kullanılan Aspirinin etken maddesidir. Kaynağı ise dünyanın her yerinde yetişen söğüt ağacıdır.
26. İlk Otomobil Tasarımı
Roger Bacon, 13. yüzyılda Guillaume Humbert'e yazdığı bir mektupta at ile çekilmeden, hayal bile edilemeyecek hızda hareket eden bir aracın yapılabileceğinden söz eder. Sözcük anlamına uygun olarak kendi kendine hareket eden ilk araç büyük olasılıkla 1679 - 1681 yılları arasında Pekin'de Cizvit misyoner Ferdinand Verbiest tarafından Çin imparatoru için bir oyuncak olarak yapılan küçük buharlı araçtır Bir oyuncak olarak tasarlanan bu araç küçük bir ocağın üzerinde yer alan buhar kazanı, buharın hareket ettirdiği bir çark ve dişliler ile hareket ettirilen küçük tekerleklerden oluşmaktaydı. Verbiest, bu aracın nasıl çalıştığını 1668'de yazdığı Astronomia Europa adlı yapıtında anlatır. 1769'da Fransız Nicolas Joseph Cugnot Ferdinand Verbiest'in düşüncesini hayata geçirmiş ve 23 Ekim'de buhar kazanı ile çalışan ve "fardier à vapeur" (buharlı yük arabası) adını verdiği aracı çalıştırmıştır.
27. İlk Motosiklet
İlk örnekleri bisikletlere motor takma girişimleriyle ortaya çıkmıştır. 1869 yılında ABD Massachusetts’li Sylvester Roper buhar gücüyle çalışan motosiklet benzeri bir taşıtı geliştirmeye çalışmıştır. 1893 yılında Felix Millet beş silindirli bir motoru bir bisikletin ön tekerleğine takarak bugünkü motosiklete oldukça benzeyen bir taşıt gerçekleştirmiştir.Başarılı ilk iki tekerlekli motorlu taşıt tasarımını Fransız mucitler Michael ve Eugene Werner gerçekleştirmiştir1885 yılında Daimler tarafından ilk içten yanmalı motorlu motosiklet yapılmıştır.